Vullingen

Die gaatjes in tanden moeten natuurlijk gevuld worden. Want praatjes vullen geen gaatjes maat vulmaterialen wel. Het ideale vulmateriaal moet:

• lang meegaan,
• sterk,
• slijtvast,
• tandkleurig,
• weefselvriendelijk,
• niet giftig,
• niet krimpend,
• gemakkelijk te verwerken en
• fluoride afgevend zijn.

Het ideale vulmateriaal in nog niet gevonden. Dus we kunnen de ontwikkelingen in de tandheelkunde blijven volgen. De drie meest gebruikte materialen om te vullen zijn: composiet, glasiomeer en amalgaam. Van elk vulmateriaal zijn er dan weer verschillende soorten en merken.

Composiet

Composiet is zoals de naam al zegt een compositie van materialen. Het is een pasta en bestaat uit een matrix en een vulstof. De matrix is van kunsthars die uithard door een polymerisatiereactie waardoor het composiet hard wordt. De vulstof bestaat uit kleine glas of kwarts korrels. De vulstof is om het composiet slijtvast te maken en de polymerisatiekrimp te beperken. Door het uitharden krimp de kunststof matrix. De glas of kwartskorrels krimpen niet, dus hoe meer vulstof hoe minder het krimpt.

Composiet is in 1963 geïntroduceerd door Bowen. De vulstof deeltjes hadden in de eerste composieten een grootte van 1 tot 100 micrometer. Het composiet had een ruw oppervlak en was niet slijtvast genoeg. Nu zijn er verschillende soorten composiet met verschillende grootte van vulstof deeltjes. De traditionele composieten hebben grote vulstof deeltjes en zijn niet zo sluitvast, ze worden niet zo veel meer gebruikt.

Met kleinere vulstof deeltjes in het composiet kan het veel gladder afgewerkt worden. De deeltjes in deze microfijne composieten hebben een grootte van 0,04 mircometer. Om de slijtvastheid te verhogen zijn er hybride composieten uitgevonden, daarin zitten zowel de conventionele als de microfijne vulstof. Als laatste zijn er de nano composieten, met deeltjes van 0,02 tot 0,04 micrometer, waardoor ze tot hoogglans gepolijst kunnen worden.

Composiet wordt hard door polymerisatie die op gang wordt gebracht door een initiator. Er zijn chemisch hardende en lichthardende composieten. Chemisch hardende composieten betsaan uit twee componenten die vlak voor het verwerken worden samen gevoegd en dan uitharden. De lichthardende composieten wordt de initiator van de polymerisatie geactiveerd door bestraling met een halogeen lamp. Het voordeel van lichthardende composieten is dat ze een lange verwerkings tijd hebben en een korte uithardings tijd hebben, terwijl het bij chemisch hardende composieten net andersom is. Nadeel van lichthardende composieten is dat het licht niet diep door dringt.

Bij het uitharden van composiet krimpt het materiaal door depolimerisatie. Daardoor kunnen spleten tussen de vulling en de tand ontstaan en in die spleten kan dan weer nieuwe caries ontstaan. Om de krimp zoveel mogelijk te beperken wordt het in laagjes van ongeveer 2 mm aangebracht.

Voordelen van composiet

Het is tandkleurig, en verkrijgbaar in verscillende kleuren. In principe kan het in alle kleuren gemaakt worden.

Je kan het aan dentine en glazuur plakken, dat is een heel groot voordeel want daardoor hoeft er niet veel tand weggehaald te worden en worden de tanden en kiezen sterker door de vulling (sterker dan met een vulling die niet plakt). Een stuk afgebroken tand kan met composiet weer vast geplakt worden.

Nadelen van composiet

sommige mensen zijn allergies voor de kunsthars van composieten. (alergische reacties op composiet komen vooral voor bij tandartsen en hun assistenten, die een huidallergie kunnen krijgen)

 

Glasionomeer

Glasiomeer wordt gevormd door het vermengen van een poeder en een vloeistof. Het poeder bevat fijn vermalen glasdeeltjes. De vloeistof is een waterige oplossing van polyacrylzuur of maleïnezuur. Chemisch harden glasionomeer hard uit door een zuur base reactie. Licht hardend glasonomeer bevat ook een stof die door licht uithard.

Glasionomeer is makkelijker te verwerken dan composiet, het geeft fluoride af. Het slijt echter heel snel, waardoor het vooral gebruikt voor voor tijdelijke vullingen, noodvullingen, bij kinderen (na een paar jaar wisselen ze toch) en als onderlaag voor composiet.

Dan bestaat er ook nog compomeeren dat is een combinatie van composiet en glasionomeer en heeft eigenschappen van beide; het is sterker en geeft fluoride af.

 

Amalgaam

Amalgaam is een legering van kwik en andere metalen. Kwik is vloeibaar en an andere metalen lossen er in op. Door een metaalpoeder te mengen met kwik reageren de metalen met kwik en zo onstaat een kwik metaal verbinding. Alle legeringen met kwik heten amalgaam. Almalgaam is bekend uit de tandheelkunde maar het bestaat al veel langer. Zo'n 150 jaar geleden kwam een tandarts op het idee om zilverpoeder te mengen met kwik en dat als vulmateriaal te gebruiken. Er waren tandartsen die het niet wilden gebruiken omdat kwik giftig is maar kwik is ook ooit gebruikt tegen verstopping (gewoon kwik drinken) dus zo raar is het niet.

Kwik is vloeibaar en tijdens het mengen is het kwik metaal mengsel zacht als een soort pasta en daardoor te gebruiken als vulmateriaal. Het kwik reageerd met het metaal en wordt daardoor hard. Amalgaam is hard en slijtvast. Het heeft verder eigenschappen die lijken op die van tanden (sterkte, slijtage, krimp enz).

Amalgaam bestaat voor ongeveer 50 % uit kwik, met een lager percentage wordt het poreus en met een hoger persentage vloeibaarder. Verder bestaat het uit zilver, tin, zink en koper.

Nadelen van Amalgaam zijn: het is niet tandkleurig, nee het is zilverkleurig, grijs, donker grijs tot zwart en schemert blauwgrijs door. Eerlijk gezed, het ziet er niet uit. Het hecht niet aan dentine of glazuur, ook niet met een of andere lijm waardoor het niet in het gat geplakt kan worden maar er extra tandweefsel weggehaald moet worden zodat de vulling zo'n vorm krijgt dat hij door die vorm alleen blijft zitten, de zogenaamde mechanische retentie. Er wordt dus veel gezond tandweefsel opgeofferd om een goede vulling te maken en dat is best zonde. Daarom wordt het tegenwoordig steeds minder gebruikt.

Amalgaam vullingen zijn galvanisch. Ze vormen batterijen, spanningen onder 1 volt en daardoor kleine stroompjes. Dat werkt heel simpel, twee verschillende metalen vormen een batterij en aangezien er verschillende metalen in je mond kunnen zitten kun je op die manier batterij werking krijgen. Dat gebeurt ook met verschillende amalgaam legeringen, want er zijn verschillende typen amalgaam en die typen van verschillende fabrikanten op de markt, dus tel uit je winst, je hebt zo een batterij. Ik had ooit een vulling die ongeveer 1 volt aangaf als ik er een multimeter op zette (ene elektrode op de vulling, andere op het tandvlees ernaast). En wie kent niet het effect van het bijten op een zilverpapiertje met een amalgaam vulling?

Kwik is giftig, er zijn hele discussies gaande over hoe giftig het hebben van amalgaam vullingen wel niet is. Iedereen is het er over eens dat kwik giftig is, amalgaan resten en eruit gevallen vullingen gaan naar het chemisch afval. Aan de andere kant zijn vullingen ook weer niet zo groot, ik schat een paar gram per stuk en gaan ze lang mee. Ze corroderen een geven kwik af, maar hoeveel doen ze dat en in wat voor vorm? de kwikopname wordt vergeleken met de kwik opname uit voedsel (vooral in vis zit kwik maar er schijnt ook weer iets in te zitten waaardoor je meer kwik uitscheidt) en de dagelijks toegestane dosis. Mensen met veel amalgaam vullingen hebben meer kwik in hun lichaam. Tandartsen en tandartsassistenten hebben de hoogste concentraties kwik in hun lichaam.

Tandartsen die beroepsmatig blootgesteld worden aan kwik hebben een hogere kans op wisselende gemoedstoestanden, een algemeen gevoel van irritatie, een gebrek aan concentratie en hun vermogen tot coordinatie en nauwkeurig handelen wordt aangetast. Dat is dus niet zo best, door kwikvergiftiging kunnen tandartsen hun beroep slechter uitoefenen...

Er wordt ook vaak aangehaald dat kwik allergie heel zeldzaam is. Ik denk omdat metaal allergie niet zo veel voorkomt, maar giftigheid is toch wat anders dan allergie.

wat denk ik er zelf van? Liever geen kwik in mijn bek, maar als je moet kiezen tussen een amalgaam vulling of die extrasie dan kies ik toch voor de vulling. Gelukig is er nu composiet dat voor vrijwel alle vullingen gebruikt kan worden.

Meer info over amalgaan kin je hier vinden: www.nvbt.nl/hot-metalen2.html , bij hot items in de tandheelkunde.

Als laatste een quote van Roy Martina:

"Hele generaties tandarts geloven dat kwik niet meer giftig is als je het in tanden en kiezen stopt"